భారతదేశం లోని 16 రైల్వే జోన్‌లలో ఆగ్నేయ రైల్వే (South Eastern Railway) ఒకటి. ఈ రైల్వే జోన్ గార్డెన్ రీచ్, కోలకతా ప్రధాన కేంద్రంగా కార్యకలాపాలను నిర్వహిస్తుంది. ఈ జోన్ లో మొత్తం అద్రా, చక్రధర్‌పూర్, ఖరగ్పూర్, రాంచీ నాలుగు (డివిజన్స్) విభాగాలు ఉన్నాయి.
నాగపూర్-ఛత్తీస్‌ఘడ్ రైల్వే లైన్ మార్చేందుకు 1887 సంవత్సరములో బెంగాల్ నాగ్పూర్ రైల్వే (బిఎన్‌ఆర్) కంపెనీలో, బ్రాడ్ గేజ్ చేయడానికి విలీనం చేయబడింది. ఈ పని 1888 లో పూర్తయింది.
నాగపూర్ నుంచి అస్సంసోల్ వరకు వున్న ప్రధాన రైలు మార్గము యొక్క పొడిగింపు 1891 లో పూర్తయింది.
బిలాస్‌పూర్ నుండి 161 మైళ్ల పొడవైన శాఖ లైన్ (258 కిమీ) ఉమారియా బొగ్గు గని వరకు కలుపుతూ ఒక రైలు మార్గము నిర్మించారు. ఈ మార్గమును అప్పటికే ఉమారియా నుండి కట్నీ (1891) వరకు వున్నటువంటి రైలు మార్గమునకు అనుసంధానము చేశారు. ఇరవయ్యో శతాబ్దం నందు, మారుతున్న పని (మార్పులు చెందుతున్న పనులు) దృష్ట్యా కలకత్తా-బొంబాయి, కలకత్తా-మద్రాస్ రైలు మార్గము పనులు పూర్తి అయినవి. ఇరవయ్యో శతాబ్దపు మొదటి అర్ధ భాగములో బెంగాల్ నాగ్పూర్ రైల్వే (బిఎన్‌ఆర్) కంపెనీలో రైలు మార్గము పని క్రమంగా పురోగమించింది. నెర్‌గుండి నుండి మొదలు పెట్టి ఒక రైల్వే లైన్ ద్వారా 1921 సంవత్సరములో తాల్‌చర్ కోల్‌ఫీల్డ్స్ నకు రైలు మార్గము ఏర్పాటు చేసారు. 1931 లో రాయపూర్ నుండి విజయనగరం నకు అనగా భారతదేశము లోని సెంట్రల్ ప్రావిన్స్ తో, ఈస్ట్ కోస్ట్ ప్రదేశములకు ఒక రైలు మార్గము ఏర్పాటు అయ్యింది. 1930 చివరి నాటికి బి.ఎన్.ఆర్. (బిఎన్‌ఆర్) దేశంలోని అతిపెద్ద నారో గేజ్ నెట్వర్క్ వాటా కలిగి ఉంది. బి.ఎన్.ఆర్. (బిఎన్‌ఆర్) నిర్వహణ 1944 అక్టోబరు 1 న బ్రిటీష్ భారత ప్రభుత్వం స్వాధీనం చేసుకుంది. అంతేకాక ఆ పేరు ద్వారానే ఏప్రిల్ 1952 14 వరకు అది కొనసాగింది. ఇది ఈస్ట్ ఇండియన్ రైల్వేతో ఉమ్మడి ఉన్నప్పుడు, భారతీయ రైల్వేలు కొత్తగా ఏర్పాటు చేసిన ఆరు (మండలాలు) జోన్లలలో ఒకటి అయిన తూర్పు రైల్వేగా రూపాంతరము చెందింది.
ఆగస్టు 1955 న 1, బెంగాల్ నాగ్పూర్ రైల్వే (బిఎన్‌ఆర్) దక్షిణ భాగం హౌరా నుంచి విశాఖపట్నం దాకా, మధ్య ప్రాంతంలో నాగ్పూర్ నుండి హౌరా వరకు, నార్త్ సెంట్రల్ ప్రాంతంలో కాట్నీ వరకు తూర్పు రైల్వే నుండి వేరు చేయడంతో సౌత్ ఈస్ట్రన్ రైల్వేగా మారింది.[1][2] జూలై 1967 లో, సౌత్ ఈస్ట్రన్ రైల్వే బంకురా దామోదర్ నదీ తీరాన్ని స్వాధీనం చేసుకుంది.
Stations of the South Eastern Railway when the South Eastern Railway was created
ఏప్రిల్ 2003 వరకు, దక్షిణ తూర్పు రైల్వేలో ఖరగ్పూర్, ఆద్ర, సంబల్పూర్, ఖుర్దా రోడ్, విశాఖపట్నం, చక్రధర్‌పూర్, బిలాస్‌పూర్, నాగపూర్ ఎనిమిది డివిజన్లు ఉన్నాయి. ఏప్రిల్ 2003 లో ఆగ్నేయ రైల్వే నుండి రెండు కొత్త మండలాలు ఏర్పడ్డాయి. 2003 ఏప్రిల్ 1 న సౌత్ ఈస్టర్న్ రైల్వే యొక్క ఖుర్దా రోడ్, సంబల్పూర్, విశాఖపట్నం విభాగాలు కలిగిన ఈస్ట్ కోస్ట్ రైల్వే (ఇ.కో.ఆర్) దేశానికి అంకితం చేయబడింది; 2003 ఏప్రిల్ 5 న దక్షిణ తూర్పు రైల్వే యొక్క నాగపూర్, బిలాస్‌పూర్ డివిజన్లు, ఒక కొత్తగా ఏర్పడ్డ రాయపూరు డివిజను సౌత్ ఈస్ట్ సెంట్రల్ రైల్వే (ఆగ్నేయ మధ్య రైల్వే ) దేశానికి అంకితం చేయబడింది.
2003 ఏప్రిల్ 13 న, సౌత్ ఈస్టర్న్ రైల్వే జోను కొత్తగా రాంచి డివిజనును ఏర్పరచటానికి ఆద్రా, చక్రదార్పూర్ విభాగాలను పునర్వ్యవస్థీకరించారు.[3] ఆగ్నేయ రైల్వేలో టికియాపారా, పాన్సుర లలో ఎలక్ట్రిక్ బహుళ యూనిట్ షెడ్స్ ఉన్నాయి. ఎలెక్ట్రిక్ లోకోమోటివ్ షెడ్డ్లు సంత్రాగాచి, టాటానగర్, బొకారో స్టీల్ సిటీ, బోండముండాలలో ఉన్నాయి. డీజిల్ లోకోమోటివ్ షెడ్డ్లు ఖరగ్పూర్, బొకారో స్టీల్ సిటీ, బోండముండాలలో ఉన్నాయి. కోచ్ నిర్వహణ యార్డ్ సంత్రాగచిలో ఉంది. దక్షిణ తూర్పు రైల్వేలో ఖరగ్‌పూర్‌లో ఒక ప్రధాన వర్క్ షాప్ ఉంది.
పశ్చిమ బెంగాల్, జార్ఖండ్, ఒడిషా రాష్ట్రాలకు సౌత్ ఈస్ట్రన్ రైల్వే సేవలు అందిస్తుంది. ఇది కోల్‌కతా, హల్దియాలకు ప్రధాన సరుకు రవాణాను కూడా నిర్వహిస్తుంది. ఆగ్నేయ రైల్వే హౌరా నుండి ఖరగ్పూర్, ఆమ్తా, మెదినాపూర్, టాటానగర్, భాలసోర్, రూర్కెలా, సంత్రాగచి నుండి షాలిమార్, కోల్‌కతా ప్రక్కనే ఉన్న ప్రాంతాలకు కూడా సాధారణ విద్యుత్ బహుళ యూనిట్లు (ఈఎంయు) సేవలు నడుస్తుంది.
దక్షిణ తూర్పు రైల్వేచే నిర్వహించబడుతున్న ముఖ్యమైన రైళ్లు
భారతీయ రైల్వే అనుబంధ సంస్థలు భారతీయ రైల్వే ఉత్పత్తి యూనిట్లు
చిత్తరంజన్ లోకోమోటివ్ వర్క్స్ · డీజిల్ లోకోమోటివ్ వర్క్స్ · డీజిల్-లోకో ఆధునికీకరణ వర్క్స్ · ఇంటెగ్రల్ కోచ్ ఫ్యాక్టరీ ·రైల్ కోచ్ ఫ్యాక్టరీ· రైల్ వీల్ ఫ్యాక్టరీ ·
రైలు స్ప్రింగ్ ఖార్ఖానా · గోల్డెన్ రాక్ రైల్వే వర్క్షాప్
భారతదేశం రైల్వే ఇంజిన్ షెడ్లు
డీజిల్
డీజిల్ లోకో షెడ్, గోల్డెన్ రాక్
డీజిల్ లోకో షెడ్, పూణే
మెమో
కొల్లాం మెమో షెడ్
భారతీయ రైల్వే అనుబంధ సంస్థలు భారతీయ రైల్వే ప్రభుత్వ రంగ యూనిట్లు
భారత్ వాగన్, ఇంజనీరింగ్ · భారతీయ కంటైనర్ కార్పొరేషన్ · భారతీయ డెడికేటెడ్ ఫ్రైట్ కారిడార్ కార్పొరేషన్ · భారతీయ హై స్పీడ్ రైల్ కార్పొరేషన్ · భారతీయ రైల్వే ఫైనాన్స్ కార్పొరేషన్ · భారతీయ రైల్వే క్యాటరింగ్, టూరిజం కార్పొరేషన్ (ఐఆర్సిటిసి) · ఇర్కాన్ ఇంటర్నేషనల్ లిమిటెడ్ · కొంకణ్ రైల్వే కార్పొరేషన్ · ముంబై రైలు వికాస్ కార్పొరేషన్ · రైల్ వికాస్ నిగం లిమిటెడ్ · భారతీయ రైల్టెల్ కార్పొరేషన్ · రైట్స్ లిమిటెడ్
స్వయంప్రతిపత్తం సంస్థలు అనుబంధ సంస్థలు కేంద్ర విభాగాలు
కేంద్ర రైల్వే విద్యుదీకరణ సంస్థ · కేంద్ర కార్ఖానాలు ఆధునీకరణ సంస్థలు · కేంద్ర రైల్వే ఇన్ఫర్మేషన్ సిస్టమ్స్ · పరిశోధన డిజైన్, స్టాండర్డ్స్ సంస్థ · కేంద్ర రైల్వే ఇన్ఫర్మేషన్ సిస్టమ్స్ (సిఆర్ఐఎస్) · రైల్వే రిక్రూట్మెంట్ కంట్రోల్ బోర్డు ·రైలు భూమి అభివృద్ధి అధికారిక సంస్థ
భారతీయ రైల్వేల కేంద్రీకృత ట్రైనింగ్ ఇన్స్టిట్యూట్స్ భారతీయ రైల్వే అనుబంధ సంస్థలు భారతీయ రైల్వేల కేంద్ర శిక్షణా సంస్థలు
భారతీయ రైల్వే సివిల్ ఇంజనీరింగ్ సంస్థ · భారతీయ రైల్వే ఎలక్ట్రికల్ ఇంజనీరింగ్ సంస్థ · భారతీయ రైల్వే యాంత్రిక, విద్యుత్ ఇంజనీరింగ్ సంస్థ · భారతీయ రైల్వే సిగ్నల్, టెలికమ్యూనికేషన్స్ ఇంజినీరింగ్ సంస్థ · భారతీయ రైల్వే రవాణా నిర్వహణ సంస్థ · రైల్వే ప్రొటెక్షన్ ఫోర్స్ అకాడమీ (ఆర్పిఎఫ్) · రైల్వే స్టాఫ్ కాలేజ్
భారతదేశం బ్రాడ్ గేజ్ రైల్వే లైన్లు భారతీయ రైల్వేలు అంతర్జాలం
చెన్నై సబర్బన్ రైల్వే · మాస్ రాపిడ్ ట్రాన్సిట్ సిస్టం (చెన్నై) · డార్జిలింగ్ హిమాలయ రైల్వే · ఢిల్లీ సబ్అర్బన్ రైల్వే · హైదరాబాదు ఎమ్ఎమ్టిఎస్ · కాశ్మీర్ రైల్వే · కల్కా-సిమ్లా రైల్వే · కోలకతా సబర్బన్ రైల్వే · కోలకతా మెట్రో · కొంకణ్ రైల్వే · ముంబై సబర్బన్ రైల్వే · నీలగిరి పర్వత రైల్వే ·
గోల్డెన్ ఐ.టి. కారిడార్ · హౌరా-ఢిల్లీ ప్రధాన రైలు మార్గము · గ్రాండ్ కార్డ్ · సాహిబ్ గంజ్ లూప్ · హౌరా-అలహాబాద్-ముంబై రైలు మార్గము · హౌరా-నాగ్పూర్-ముంబై రైలు మార్గము ·హౌరా-చెన్నై ప్రధాన రైలు మార్గము·ఢిల్లీ-చెన్నై రైలు మార్గము· ముంబై-చెన్నై రైలు మార్గము · హౌరా-గయా-ఢిల్లీ రైలు మార్గము
సర్వీసులు భారతీయ రైల్వే సేవలు
భారతదేశం ఎక్స్‌ప్రెస్ రైళ్లు · భారతదేశం ప్యాసింజర్ రైళ్లు · భారతదేశం ఫాస్ట్ ప్యాసింజర్ రైళ్లు · భారతదేశం సూపర్‌ఫాస్ట్ / మెయిల్ రైళ్లు ·డెక్కన్ ఒడిస్సీ· దురంతో· గరీబ్ రథ్ ·జన శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్· మహారాజా ఎక్స్‌ప్రెస్ · ప్యాలెస్ ఆన్ వీల్స్ · ప్రీమియం రైలు · రాయల్ రాజస్థాన్ ఆన్ వీల్స్ ·రాజధాని ఎక్స్‌ప్రెస్·శతాబ్ది ఎక్స్‌ప్రెస్ · సంపర్క్ క్రాంతి ఎక్స్‌ప్రెస్ · గోల్డెన్ చారియట్ · లైఫ్లైన్ ఎక్స్‌ప్రెస్ · రెడ్ రిబ్బన్ ఎక్స్‌ప్రెస్
